Vị trí: Dài 176 mét, đi từ phố Nguyễn Trường Tộ đến phố Quan Thánh. Đây là đất thôn Yên Thành, tổng Yên Thành, huyện Vĩnh Thuận cũ. Hiện nay số nhà 28 phố này là ngôi đền của làng Yên Thành xưa, vốn có từ lâu, lần sửa chữa sau cùng là vào năm Minh Mạng thứ 9 (1828). Đó là nơi thờ bà Lý Chiêu Hoàng, con gái vua Lý Huệ Tông, từng làm vua trong hai năm 1224-1225, sau truyền ngôi cho chồng là Trần Cảnh, tức Trần Thái Tông (1225-1258).
Như vậy đây là một trong hai nơi ở Hà Nội thờ vua bà tội nghiệp này. (Nơi kia là làng Giao Tự, xã Kim Sơn, huyện Gia Lâm).
Ở đền Yên Thành còn một đôi câu đối nhắc tới hồ Mã Cảnh (Cổ ngựa) mà ngày trước bao quanh đền:
Long Đỗ quyết linh từ, hưởng báo tứ thời yên bất tuyệt
Mã Cảnh di thắng tích, lưu phương thiên cổ thủy thường thanh.
Có nghĩa là:
Đền linh thiêng ở đất Long Đỗ (Thăng Long) khói hương dâng lên bốn mùa không ngớt.
Thắng tích còn lại ở Mã Cảnh để dấu thơm nghìn năm nước vẫn trong.
Thực tế là ở phía bắc nội thành có một loạt các dải hồ chạy song song với sông Hồng, từ hồ Tây, hồ Trúc Bạch, hồ Mã Cảnh (khu vực các phố Nguyễn Trường Tộ, Yên Thành, Hòe Nhai) xuống hồ Tay Ngai (phố Hàng Khoai) rồi hồ Thái Cực (tức hồ Hàng Đào), hồ Hoàn Kiếm v.v...
Thời Pháp thuộc, đây là phố giám mục Đây-đi-ê (rue Monseigneur Deydier). Sau Cách mạng ta đổi là phố Lê Hữu Cảnh. Thời tạm chiếm đổi là phố Bùi Viện. Từ tháng 6-1964 có tên gọi hiện nay.
Tiểu sử nhân vật: Phan Huy Ích (1750-1822) hiệu là Dụ Am, con trai Phan Huy Cận, người làng Thu Hoạch (huyện Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh ngày nay). Ông Cận làm quan ở Thăng Long, sau không về quê mà nhập tịch làm dân làng Thụy Khuê nay là làng Thầy, huyện Quốc Oai, Hà Nội. Huy Ích đỗ đình nguyên tiên sĩ năm 1775. Ban đầu làm quan với nhà Lê, sau theo Tây Sơn, được vua Quang Trung tin dùng. Khi Gia Long đánh bại Tây Sơn, cho bắt Phan Huy Ích cùng Ngô Thì Nhậm và Nguyễn Gia Phan, giải vào Huế rồi lại giải ra Thăng Long đem đánh đòn ở sân Văn Miếu. Đó là vào tháng 2 năm Quý Hợi (1803). Sau đó, ông được tha.
Ông là một nhà văn, nhà thơ xuất sắc. Nhiều tác phẩm lịch sử, văn học, thơ ca của ông đã trở thành tài liệu quý để nghiên cứu xã hội Việt Nam thời đó.
Nguồn: Phố và Đường Hà Nội – Nguyễn Vinh Phúc.
Dịch vụ
Sự hài lòng
Độ hấp dẫn