Vị trí: Dài 168 mét, đi từ đường Yên Phụ đến phố Hàng Than. Đây nguyên là vùng hồ Mã Cảnh thuộc đất thôn Cận Hàn (đầu phía đông) và thôn Yên Thuận (đầu phía tây) đều thuộc tổng Yên Thành, huyện Vĩnh Thuận cũ. Thôn trên không còn vết tích gì, thôn dưới thì còn hai ngôi đền Thượng và Hạ ở chỗ nay là số nhà 25 và 39 phố Hàng Than. Ngoài ra phố Nguyễn Trung Trực còn có đình Tây Luông, nhưng không phải là di tích đáng chú ý, vì đó là nơi mà một số ngoại kiều đã lập ra để thờ Quan Công.

Thời Pháp thuộc, đây là phố Tơ-ri-pen-bách (rue Trippenbach).

Tiểu sử nhân vật: Nguyễn Trung Trực sinh khoảng năm 1838, có tên nữa là Lịch, người phủ Tân An, tỉnh Định Tường (nay là tỉnh Long An). 

Ông thông hiểu chữ Hán, vừa làm nghề nông, vừa làm nghề chài lưới. Ngay khi Pháp đánh chiếm Nam Kỳ, ông đã đứng lên chống lại chúng. Trận đánh nổi tiếng của ông lúc ấy là trận đốt cháy tàu ét-pê-răng-xơ (Espérance) trên sông Vàm Cỏ Đông tại làng Nhật Tảo vào trưa ngày 10-12-1861. 

Năm 1867, Pháp chiếm xong Nam Kỳ, triều đình Huế đi sâu vào chính sách đầu hàng, phong cho ông chức lãnh binh rồi gọi ông ra miền Trung. Ông chống lệnh, lập căn cứ kháng chiến ở đảo Hòn Chông. Rạng sáng ngày 16-6-1868, ông đưa quân về đánh úp đồn Kiên Giang (nay là thị xã Rạch Giá), tiêu diệt toàn bộ quân Pháp đóng ở đó. Sau ông dời sang đảo Phú Quốc. Giặc Pháp đã huy động một lực lượng lớn tấn công đảo. Tháng 9 - 1868, ông bị giặc bắt. Chúng dụ dỗ nhưng ông kiên quyết không đầu hàng. Ông đã nói một câu nổi tiếng: "Bao giờ đất này hết cỏ thì người Nam mới hết chống Tây". Cuối cùng giặc đã đem ông ra hành hình ở Rạch Giá ngày 27-10-1868.

Nguồn: Phố và Đường Hà Nội – Nguyễn Vinh Phúc.